Συνέντευξη με τον Ρούντι Ρινάλντι

 

Για τον Δεκέμβρη του 2008

Έφηβος : Ήταν εξέγερση οι κινητοποιήσεις της νεολαίας τον Δεκέμβρη του 2008;
Ρ.Ρινάλντι : Ήταν εξέγερση. Αλλά να συνεννοηθούμε επί της ουσίας. Η εξέγερση είναι η στιγμή, η διαδικασία μιας μαζικής κοινωνικής έκρηξης που ξεπερνά τα μέχρι στιγμής δεδομένα σε συμμετοχή, σε μορφές πάλης, σε πρωτοβουλίες και σε διαδικασίες. Ο συγκρουσιακός χαρακτήρας είναι αναβαθμισμένος, η οργή γίνεται πράξη, και το καθεστώς είναι αναγκασμένο να ενεργοποιήσει ολόκληρο τον κρατικό και κυρίως κατασταλτικό μηχανισμό για να την αντιμετωπίσει.
Αυτό που ξεχωρίζει την εξέγερση από τον μαζικό αγώνα, κατά την γνώμη μου, είναι ο ξαφνικός, αιφνίδιος τρόπος που εκδηλώνεται και η κινητοποίηση ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού και του πολιτικού πεδίου για την αντιμετώπισή της.
Υπάρχει όμως μια σύγχιση που πρέπει να ξεδιαλύνουμε: Σε άλλες γλώσσες υπάρχουν λέξεις όπως rebellion, revolt, uprising, insurrection, που στην ελληνική γλώσσα μπορούν να μεταφραστούν –και συνήθως μεταφράζονται– ως εξέγερση. Για παράδειγμα, ένα ηλεκτρονικό λεξικό αποδίδει ως εξής στα ελληνικά τους όρους που αναφέραμε:
Rebellion: ανταρσία, εξέγερση, επανάσταση
Revolt: ανταρσία, στάση, εξέγερση
Insurrection: εξέγερση, ξεσηκωμός, ανταρσία, στάση
Uprising: εξέγερση, ξεσηκωμός

Εξεγέρσεις δεν έχουμε κάθε χρόνο, ούτε όποτε το επιθυμούμε. Στην Ελλάδα είχαμε την εξέγερση του Πολυτεχνείου, και σήμερα την εξέγερση της νεολαίας.
Τέλος, όταν αναφερόμαστε στις σύγχρονες εξεγέρσεις έχουμε στο νου μας καταστάσεις που αγκαλιάζουν μεγάλα στρώματα του πληθυσμού, και όχι κάτι σαν αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί σαν εξέγερση σε έναν περιορισμένο χώρο, π.χ. εξέγερση μιας φυλακής ή κάτι παρόμοιο.
Από την αυγή του 21ου αιώνα σε διάφορες περιοχές του κόσμου σημειώθηκαν αρκετές εξεγέρσεις.
Αν θέλουμε να καταγράψουμε τις πιο σημαντικές (και γνωστές) εξεγέρσεις σε ολόκληρο τον κόσμο από το 2000 και δώθε, θα πρέπει να αναφέρουμε: 2001 Αργεντινή, το Αργεντινάτσο, 2005 Γαλλία, η εξέγερση των γκέτο, 2006 Νεπάλ, η εξέγερση που έριξε το βασιλιά και άνοιξε το δρόμο σε μια μεταβατική κατάσταση, 2007 Μεξικό, η εξέγερση της Οαχάκα που απαίτησε την παραίτηση του κυβερνήτη της πολιτείας, 2008 Ελλάδα, εξέγερση της νεολαίας.
Πρόκειται, όπως καταλαβαίνει ο καθένας, για διαφορετικές εξεγέρσεις, και αυτό οδηγεί στην ανάγκη να εξετάζουμε και να διακρίνουμε σε κάθε εξέγερση τα ειδικά της χαρακτηριστικά.
Λος Άντζελες, Παρίσι, Αθήνα, και στις τρεις εξεγέρσεις είχαμε κτηνώδεις πράξεις αστυνομικής καταστολής και ατιμωρησία (π.χ. στο Λος Άντζελες η εξέγερση ξέσπασε όταν αθωώθηκαν αστυνομικοί για τον άγριο ξυλοδαρμό ενός μαύρου πολίτη).
Δεν είχαμε εξεγέρσεις όμως σε κάθε αστυνομική δολοφονία. Για παράδειγμα, όταν δολοφονήθηκε ο 15χρονος Καλτεζάς τη βραδιά μετά την πορεία του Πολυτεχνείου το 1985 από τον αστυνομικό Μελίστα, εν ψυχρώ στην οδό Στουρνάρη, υπήρξαν αντιδράσεις, διαδηλώσεις, συγκρούσεις και κατάληψη του Πολυτεχνείου – αλλά κανείς δεν μπορεί να κάνει λόγο για εξέγερση.
Οι δύο εξεγέρσεις που έγιναν στην Ευρώπη στις αρχές του 21ου αιώνα, δηλαδή η γαλλική και η ελληνική, παρά τις διαφορές τους έχουν και ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά: Και οι δύο αφορούν κοινωνικές ομάδες που έχουν διαμορφωθεί από την οικονομική διαχείριση μέσα στην κρίση εδώ και δεκαετίες, αφορούν κυρίως τη νεολαία, δεν έχουν κεντρικά πολιτικά αιτήματα, έχουν μεγάλη διάρκεια (δύο εβδομάδες στη Γαλλία, σχεδόν τρεις εβδομάδες στην Ελλάδα). Διαφέρουν όμως κατά τη σύνθεση και το τι δυνάμεις και στρώματα ήταν παρόντα σε κάθε μια. Στην Ελλάδα έχουμε ένα μεγαλύτερο ανακάτεμα, μια πλατύτερη σύνθεση μιας μαθητικής μάζας σε ολόκληρη τη χώρα, ενός νέου προλεταριάτου που κάνει την εμφάνισή του, παιδιών μεταναστών, μαζί με δυνάμεις της Αριστεράς και ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου. Το πολιτικό στοιχείο είναι πιο κοντινό στην περίπτωση της ελληνικής εξέγερσης παρά σε αυτό της γαλλικής.
Η ιδιαίτερη σημασία της εξέγερσης της νεολαίας στην Ελλάδα βρίσκεται στο γεγονός πως είναι η πρώτη (και μάλιστα σε ευρωπαϊκή χώρα) η οποία γίνεται μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, και αυτό προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση διεθνώς σε όλους τους προοδευτικούς ανθρώπους – αλλά και ιδιαίτερη ανησυχία και φόβο στους κυβερνώντες, μην τυχόν και εξαπλωθεί το φαινόμενο και στις χώρες τους (είναι ιδιαίτερα ενδεικτική η άτακτη υποχώρηση του Σαρκοζί σχετικά με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση όταν κινητοποιήθηκαν σε μία μέρα 120.000 μαθητές στην Γαλλία, και η ατμόσφαιρα «μύριζε Ελλάδα»).

 

Έφηβος : Στις διαδηλώσεις του προηγούμενου Δεκέμβρη βλέπαμε όλο τον κόσμο να είναι με το μέρος μας. Η υποστήριξη ολόκληρης της κοινωνίας ήταν συγκινητική και στο κέντρο της πόλης αλλά και στις γειτονιές. Αν όλη η κοινωνία απαιτεί αλλαγές και αυτές δεν γίνονται, αναρωτιέμαι τι άλλο πρέπει να γίνει;
Ρ.Ρινάλντι : Στην έκρηξη της νεολαίας προστέθηκε η συμπάθεια και η οργή των μεγαλύτερων απέναντι σε ένα καταπιεστικό καθεστώς και σε μια χειροτέρευση της οικονομικής κατάστασης. Πολλοί γονείς ακολουθούσαν τις διαδηλώσεις των νέων γιατί σε αυτές παίρναν μέρος τα παιδιά του – και ανησυχούσαν- και είναι γεγονός πως ο αγώνας είχε την συμπάθεια του κόσμου. Μετά, προσπάθησαν υπερπροβάλλοντας συντονισμένα τα σπασίματα, κόμματα και ΜΜΕ, να συκοφαντήσουν ολόκληρη την εξέγερση. Κι αυτό ίσως να είχε μια αποτελεσματικότητα μετά και όχι τις μέρες του Δεκέμβρη. Τις μέρες του Δεκέμβρη έπαιζαν «άμυνα», να ξεφουσκώσει το κύμα, να περάσει η μπόρα και ύστερα ήξεραν τι θα κάνουν…
Όλα αυτά όμως απέχουν από το να υπάρχει ένας κοινωνικός πόλος, ένα μέτωπο πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που να έχει μια εναλλακτική πρόταση πειστική και να συσπειρώνει γύρω του ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας μετατρέποντάς το σε δύναμη μετασχηματισμού και αλλαγής. Τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει στην χώρα –υπάρχουν πολλές αιτίες για αυτό- και χωρίς αυτό δεν μπορώ να διανοηθώ μια μεγάλη αλλαγή στην πολιτική, στην οικονομία, στην κοινωνία. Συνεπώς η κοινωνία (ένα μεγάλο μέρος της) υποφέρει και δυσανασχετεί αλλά δεν έχει φθάσει στο σημείο να υπάρχει ένα σχέδιο, μια συνείδηση, μια εναλλακτική πρόταση, άρα να έχει υλική και μετασχηματιστική δύναμη.
Άρα, αν με ρωτάτε τι άλλο πρέπει να γίνει, νομίζω ότι το τμήμα της κοινωνίας που καταπιέζεται και ασφυκτιά, πρέπει να συγκροτηθεί σε υποκείμενο, να έχει σχέδιο και πρόγραμμα, να αποκτήσει πραγματική υπόσταση. Σκεφτείτε μια μειοψηφία της κοινωνίας που όσο κι αν την φουσκώσουμε δεν ξεπερνά το 10 % μονοπωλεί τα πάντα στην οικονομική, πολιτική, κοινωνική, πολιτιστική ζωή του τόπου. Έχει μάλιστα δύο πολιτικά κόμματα που την αντιπροσωπεύουν και εγκλωβίζουν σε αυτό το 70 και 80 % του εκλογικού σώματος. Τι έχει να αντιπαραβάλει η άλλη πλευρά; Αυτό είναι το ουσιαστικό ζήτημα. Όταν το θέσουμε περισσότεροι άνθρωποι σαν ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε χωρίς αναβολή και χρονοτριβή τότε θα αρχίσει να λύνεται.

 

Έφηβος : Ακόμη και ο κ. Κάρολος Παπούλιας, ένας αστός σοσιαλδημοκράτης πολιτικός, έδειξε κατανόηση για την εξέγερση των νέων. Είμαστε μια κοινωνία όπου ο πρόεδρός της είναι προοδευτικότερος απ’ ότι της αξίζει;
Ρ.Ρινάλντι : Μην παρασυρόμαστε από το συναίσθημά μας. Όχι ο πρόεδρος δεν είναι προοδευτικότερος από τη κοινωνία, αλλά ο ρόλος του είναι τέτοιος που μπορεί, στο πλαίσιο των καταμερισμών που γίνεται μέσα στο κράτος και την πολιτεία, να εμφανίζει περισσότερες ευαισθησίες από την εκτελεστική εξουσία (την κυβέρνηση). Όπως παλιότερα, ο πρώην ακροδεξιός Στεφανόπουλος, όταν έγινε πρόεδρος δημοκρατίας, εμφάνιζε ευαισθησίες ή και έλεγε πιο σωστά πράγματα από τις τότε κυβερνήσεις, έτσι σήμερα, ο τωρινός μπορεί να λέει και ορισμένες αλήθειες, χωρίς κόστος για κανέναν.

 

Έφηβος : Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο μοναδικός κοινοβουλευτικός οργανισμός που κράτησε διαφορετική στάση από όλα τα άλλα κόμματα τον περασμένο Δεκέμβρη κατά την εξέγερση της νεολαίας, προσπαθώντας να ερμηνεύσει και να παρέμβει στα γεγονότα.
Πως εκτιμάτε ότι καταγράφηκε αυτό;
Ρ.Ρινάλντι : Νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σαν εγχείρημα αλλά και από την σύνθεσή του έχει κρατήσει μια έντονη κινηματική στάση, δηλαδή υποστήριξε κινήματα, πήρε μέρος σε κινήματα, πολλά μέλη του παίζουν ρόλο στα κινήματα αυτά. Όλη αυτή η κατάσταση, οι διακηρύξεις αλλά και η πράξη, οδηγούν στην πραχτική στάση όταν εκδηλώνεται μια εξέγερση, ένα ξέσπασμα, ένας ξεσηκωμός, να έχεις στάση θετική και όχι καταγγελτική, να προσπαθήσεις να είσαι κοντά και όχι απέναντι, να πάρεις πρωτοβουλίες και να δώσεις όσο μπορείς βάθος και προοπτική στην εξέγερση αυτή. Νοιώθω ευχαριστημένος και περήφανος που ο ΣΥΡΙΖΑ κράτησε αυτήν την στάση. Και σας διαβεβαιώνω πως δεν ήταν εύκολο, ασκήθηκαν φοβερές πιέσεις και πολλοί ξεπέρασαν δισταγμούς και αντιλήψεις που τους συγκρατούσαν. Αν θέλετε αυτή η στάση του ΣΥΡΙΖΑ «ισοφαρίζει» πολλές ελλείψεις, αδυναμίες, αστοχίες ή και λάθη που εμφάνισε μέχρι σήμερα.

Για τις δημοσκοπήσεις

Έφηβος : Γιατί κατά την γνώμη σας ανέβηκε τόσο πολύ (κοντά στο 20%) το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ από τις δημοσκοπήσεις και γιατί μετά έπεσε στα σημερινά επίπεδα; Η ερώτηση αφορά και την άνοδο και την κάθοδο. Υπάρχουν μηνύματα από αυτή την παλινδρόμηση και ποια;
Ρ.Ρινάλντι : Η ερώτηση έχει ενδιαφέρον αφορά όμως διαφορετικά πράγματα και καταστάσεις. Πρέπει να αποκτήσουμε την ικανότητα να αναλύουμε συγκεκριμένες καταστάσεις και όχι να γενικολογούμε μπερδεύοντας δεδομένα διαφορετικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ πριν έναν χρόνο είχε τα πάνω του, υπερπροβάλλονταν και ορισμένοι υποστήριξαν ότι άγγιζε ένα 15-20% δημοσκοπικά. Υπάρχει ένα γιατί; Κατά την γνώμη μου τότε το ΠΑΣΟΚ γνώριζε μεγάλη κρίση, ήταν στα πρόθυρα της διάσπασης, και στον ΣΥΝ έγινε μια κίνηση που εισπράχθηκε ιδιαίτερα θετικά από την κοινωνία, δηλαδή αναδείχθηκε ένας νέος άνθρωπος στην θέση του προέδρου του ΣΥΝ. Όλα τα φώτα έπεσαν σε αυτές τις εξελίξεις και έτσι φθάσαμε στην έκρηξη του 15-20%. Αυτό δεν ήταν μια μέτρηση σε εκλογική διαδικασία. Ούτε ήμασταν σε προεκλογική περίοδο. Λίγους μήνες μετά (από το καλοκαίρι του 2008) άρχισε μια μακρόχρονη και ιδιότυπη επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ, τέτοια που δεν έχει γνωρίσει άλλο κοινοβουλευτικό κόμμα της αριστεράς από το 1974 και δώθε. Η αιτία; Ο ΣΥΡΙΖΑ σαν μίγμα μιας κινηματικής και εναλλακτικής σε προτάσεις δύναμης που δεν αφομοιώθηκε στα κυρίαρχα παρά τις επιθέσεις φιλίας που δέχθηκε, και όντας ενοχλητικός σε μεγάλα συμφέροντα από διάφορες παρεμβάσεις του και κινήσεις του, έπρεπε να στοχοποιηθεί. Από την στιγμή μάλιστα που μπήκαμε στην οικονομική κρίση και έρχονταν δύσκολες μέρες, το να υπάρχει μια δύναμη σαν το ΣΥΡΙΖΑ ήταν λίγο επικίνδυνο για το σύστημα. Γιατί αν συναντηθεί ουσιαστικά η οργή μαζί με την Αριστερά τότε το μίγμα είναι εκρηκτικό και φέρνει αποτελέσματα και νίκες για τους «από τα κάτω». Άρα το δημοσκοπικό και εν μέρει εικονικό 15-20% άρχισε να μειώνεται. Η πραγματική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν στο 5% που είχε πάρει το Σεπτέμβρη του 2007 και κάτι ακόμα που δεν μπορούσε να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Πάντως ήταν το μόνο κόμμα που μέχρι τώρα παρουσιάζει μεγαλύτερα ποσοστά από αυτά που είχε το 2007. Κι όμως όλοι επέμεναν ότι είναι σχεδόν το μόνο που πέφτει. Αυτό είναι μια μορφή πλύσης εγκεφάλου και μάλιστα συντονισμένης. Η εχθρότητα που δείχνουν τα ΜΜΕ στο ΣΥΡΙΖΑ μεγάλωσε εκθετικά μετά τον Δεκέμβρη. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο.
Θέλω να είμαι ειλικρινής απέναντί σας. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε ότι μπορούσε και δεν έκανε ότι έπρεπε για να εκμεταλλευτεί την συμπάθεια που του έδειξαν το 2007-2008 δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την χώρα. Αυτό εν μέρει σημαίνει ότι έχει και ό ίδιος ευθύνη για την επιρροή και εμβέλεια που έχει ή πως την αξιοποιεί προς τα πάνω. Επομένως, δεν οφείλονται όλα στην επίθεση που δέχτηκε από τους «κακούς». Αυτή όμως είναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει και θα γίνει το προσεχές διάστημα. [Όποιος θέλει περισσότερα για αυτά τα θέματα μπορεί να βρει νύξεις και παρατηρήσεις σε δύο παρεμβάσεις μου στις διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ: τοποθέτηση στη Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή Ιούλης 2008, τοποθέτηση στην 2^η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ Απρίλης 2009].
Μεθαύριο στις εκλογές θα καταγραφεί η νέα πραγματική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ. Ελπίζω να είναι καλή και να μας δίνει καλύτερες προοπτικές. Ένα καλό αποτέλεσμα δημιουργεί καλύτερο πλαίσιο για τν συνέχιση της προσπάθειας και εμποδίζει την εσωστρέφεια. Και με την ευκαιρία να σας καλέσω να ενισχύσετε τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί κατά την άποψή μου είναι μια κρίσιμη και χρήσιμη ψήφος από πολλές απόψεις.

 

Για την “οικονομική κρίση”

Έφηβος : Τι γνώμη έχετε για την επονομαζόμενη σημερινή «κρίση» των οικονομιών;
Ρ.Ρινάλντι : Η ερώτηση είναι γενική. Αυτό που συμβαίνει γύρω μας –και αγκαλιάζει ολόκληρο τον πλανήτη- είναι μια γενική καπιταλιστική κρίση. Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κρίσεις αλλά και οι κρίσεις αποκτούν διαφορετικά χαρακτηριστικά όσο ο καπιταλισμός δεν δίνει τη θέση του (όχι με ευγένειες και αβρότητες) σε ένα άλλο ανώτερο κοινωνικό σύστημα που δεν θα έχει στην βάση του την εκμετάλλευση και κινητήριο μοχλό το κέρδος. Σας αναφέρω μια ενδιαφέρουσα άποψη του ισπανού συγγραφέα Σαντιάγκο Αλμπα Ρίκο, σε ένα δοκίμιο αναφέρεται στην καπιταλιστική κρίση θέτοντας έτσι το ζήτημα:
«Ας δούμε πρώτα απ’ όλα τι δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 950 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από πείνα αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι υπάρχουν 4,75 δισεκατομμύρια φτωχοί σε όλο τον κόσμο, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι υπάρχουν ένα δισεκατομμύριο άνεργοι σε όλο τον κόσμο, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι πάνω από το 50% του παγκόσμιου οικονομικά ενεργού πληθυσμού εργάζεται σε επισφαλείς συνθήκες, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 45% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε νερό, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στις πιο στοιχειώδεις υπηρεσίες υγείας, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 113 εκατομμύρια παιδιά δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και 875 εκατομμύρια ενήλικες συνεχίζουν να είναι αναλφάβητοι, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 12 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας απολύτως ιάσιμων ασθενειών, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 13 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της καταστροφής του περιβάλλοντος, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 16.306 είδη, μεταξύ των οποίων το ένα τέταρτο των θηλαστικών, απειλούνται με εξαφάνιση, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
Ολα αυτά συνέβαιναν πριν από την κρίση. Τι είναι, επομένως, καπιταλιστική κρίση; 
Πότε αρχίζει μια καπιταλιστική κρίση;
Μιλάμε για καπιταλιστική κρίση όταν το να πεινάνε 950 εκατομμύρια άνθρωποι, το να διατηρούνται μέσα στη φτώχεια 4,75 δισεκατομμύρια άνθρωποι, το να παραμένει χωρίς νερό το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού και χωρίς υπηρεσίες υγείας το 50%, το να λιώνουν οι πάγοι, το να αφήνουμε αβοήθητα τα παιδιά και το να αφανίζουμε τα δέντρα και τις αρκούδες, ήδη δεν γεννάει αρκετό κέρδος για 1.000 πολυεθνικές και για 2,5 εκατομμύρια πολυεκατομμυριούχους.»
Η σημασία της παρέμβασής του είναι ιδιαίτερη: Γιατί εντοπίζει την αιτία της κρίσης στους κεντρικούς μηχανισμούς και νόμους του καπιταλιστικού συστήματος, το κέρδος και το κυνηγητό του κέρδους σαν κινητήριο μοχλό όλης της ιστορίας και των περιπετειών του καπιταλισμού. Και φαίνεται καθαρά ότι οι «λύσεις» που μαγειρεύουν έχουν στόχο να αποκαταστήσουν μια κανονικότητα ας μου επιτραπεί ο όρος αυτός στην αύξηση των κερδών, στη μάζα των κερδών. Για αυτό ο Σαντιάγκο Αλμπα Ρίκο θα τονίσει:
«Οι λύσεις που προτείνουν και θα εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις του πλανήτη διαιωνίζουν σε κάθε περίπτωση τη σύμφυτη με τον καπιταλισμό λογική της διεύρυνσης του κέρδους ως προϋπόθεσης φυσικής επιβίωσης: ιδιωτικοποίηση των δημόσιων αγαθών, επιμήκυνση του χρόνου εργασίας, ελευθερία των απολύσεων, μείωση των κοινωνικών δαπανών, απαλλαγές για τους επιχειρηματίες.
Δηλαδή, αν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά είναι επειδή δεν πηγαίνουν χειρότερα. Δηλαδή, αν 950 εκατομμύρια πεινασμένοι δεν αρκούν για να εγγυηθούν αρκετό κέρδος, θα χρειαστεί να διπλασιαστεί αυτός ο αριθμός. Ο καπιταλισμός έγκειται σε τούτο: πριν από την κρίση καταδικάζει στη φτώχεια 4,75 δισεκατομμύρια ανθρώπινες υπάρξεις. Σε καιρούς κρίσης, και για να βγούμε από αυτήν, μπορούμε μόνο να αυξήσουμε το ποσοστό του κέρδους αυξάνοντας τον αριθμό των θυμάτων του.»
Το τελικό συμπέρασμα Σαντιάγκο Αλμπα Ρίκο είναι ουσιαστικό και προτρέπει σε πολλές σκέψεις, αν και μοιάζει λίγο απαισιόδοξο:
«Το πρόβλημα δεν είναι η κρίση του καπιταλισμού αλλά ο ίδιος ο καπιταλισμός.»
Και το ζητούμενο είναι σε ποια καθημερινή ζωή, σε ποια κοινωνία, με ποια εξουσία, σε ποιο περιβάλλον θα βρεθούμε σαν άνθρωποι και πλανήτης μετά την κρίση. Άρα η κρίση είναι μια στιγμή επιθετικότητας απέναντι στο προλεταριάτο και καταστροφής και απαξίωσης παραγωγικών δυνάμεων. Το σύνθημα «δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση τους» είναι σωστό αλλά δεν φτάνει: Πρέπει να συμπληρωθεί με το «ή εμείς ή αυτοί» και επομένως να καταδειχθεί ότι η επιβίωση μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο σε μια κατεύθυνση υπέρβαση – ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος. Διαφορετικά το κίνημα των εργαζομένων θα ψάχνει να βρει γιατρικά σε μια ανίατη ασθένεια…

Για την Οικολογία

Έφηβος : O μαρξισμός από την αρχή αντιλαμβανόταν ότι η εμπορευματική – κεφαλαιοκρατική οργάνωση της παραγωγής δεν σήμαινε μόνο την εκμετάλλευση της ζωντανής εργασίας, αλλά και την καταλήστευση του φυσικού πλούτου της γης. Ανέκαθεν οι μαρξιστές ήταν και “οικολόγοι”. Προσωπικά πιστεύω ότι ο πρώτος οικολόγος διανοητής ήταν ο Ένγκελς^(*1).  Επίσης στην Ελλάδα απ’ ότι μου λένε έχουν δοθεί σημαντικές οικολογικές μάχες πολύ πριν υπάρξουν οι οικολόγοι σαν ρεύμα. Για παράδειγμα μπορώ να αναφέρω την νικηφόρα μάχη για να μην γίνει πυρηνικό εργοστάσιο στην Κάρυστο το 1978!!!
Με αυτή την λογική ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούσε πάντα με γνώμονα την οικολογία με ενεργή συμμετοχή σε όλες τις σημαντικές οικολογικές μάχες. Μπορείτε να μας κάνετε έναν σύντομο απολογισμό από αυτά που έχουν γίνει από τον ΣΥΡΙΖΑ και να μας δώσετε την προοπτική και τις προτεραιότητες προς αυτή την κατεύθυνση;
Ρ.Ρινάλντι : Καλά κάνουν όσοι θυμίζουν πως οι «ιδρυτές» του μαρξισμού, είχαν μια ευρεία αντίληψη και στα κείμενά τους υπάρχουν νύξεις για την σχέση ανθρώπου/φύσης και τις επιπτώσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης, την πολεοποίηση και άλλα. Δεν ήταν όμως προφήτες, ούτε μπορούσαν να τα πούνε όλα. Έθεσαν τις βάσεις μιας κοσμοθεωρίας που στηρίζεται στην επιστήμη και στην ταξική πάλη. Όμως πολλά από αυτά ούτε εμβαθύνθηκαν ούτε έγιναν θέματα της ενασχόλησης της αριστεράς σε συνθήκες που πλέον βοούσε ότι υπάρχει ένα σημαντικό «οικολογικό ζήτημα». Όταν η Αριστερά στις περισσότερες εκδοχές της λάτρευε την «ανάπτυξη» και ξανάμπαζε το κέρδος σαν αποφασιστικό παράγοντα της ανάπτυξης, όταν λάτρευε την λεγόμενη «επιστημονικοτεχνική επανάσταση», έπεφτε στον οικονομισμό και τον παραγωγισμό, τότε το κενό το κάλυψαν κινήσεις που δεν είχαν σαν πυρήνα το μαρξισμό, εμφανίστηκαν τα οικολογικά κινήματα που κάλυψαν πραχτικά αυτό το κενό. Βέβαια υπήρχαν και δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς που είχαν τέτοιες ευαισθησίες και έτσι με τα χρόνια εμπλουτίστηκε ας πούμε το πρόγραμμα της αριστεράς και με τα θέματα της οικολογικής ατζέντας. Άρα υπήρξε μια στρέβλωση από τις αρχικές θεωρίες και χρειάστηκε μια «διόρθωση» που έγινε με την πράξη χιλιάδων, εκατοντάδων χιλιάδων μικρών και μεγάλων κινήσεων και κινημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια άλλη θετική εξέλιξη είναι πως ένα τμήμα της διανόησης ξεκόλλησε από τις λατρείες που προανέφερα (επιστημονικοτεχνική επανάσταση κλπ).
Ο ΣΥΡΙΖΑ ως σύνθεση δυνάμεων και ως κινηματική κατάσταση φέρει μέσα του μια έντονη οικολογική ευαισθησία που μεταφράζεται σε μια συμμετοχή σε κινήματα για το περιβάλλον και έναν έντονο ακτιβισμό. Είναι η οικολογία της πράξης και όχι των λόγων. Υπολογίζονται σε 170 τα μέτωπα που δόθηκαν μάχες ή είναι ακόμα ανοικτά σε ολόκληρη την χώρα. Η παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτά μπορώ να πω ότι είναι καθοριστική. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα έπαιξε βασικό ρόλο για να έχουμε χειροπιαστά αποτελέσματα. (Ελαιώνας, παραλίες, λιθάνθρακας, Ασωπός κλπ).
Σε πολλές περιπτώσεις πρέπει να πας κόντρα σε μεγάλα συμφέροντα αλλά και με κόσμο, γιατί ένα από τα επιχειρήματα που διαδίδονται είναι πως πχ ορισμένα έργα ή επενδύσεις θα φέρουν δουλειά σε περίοδο ανεργίας. Δεν είναι εύκολο πρόβλημα. Ευτυχώς που μια οικολογική ευαισθητοποίηση και συνείδηση έχει κερδίσει έδαφος και μπορούμε να παρεμβαίνουμε σε λιγότερο εχθρικά περιβάλλοντα ή να αντιμετωπίζουμε απειλές και κτυπήματα.

Για την δικαιοσύνη

Έφηβος :  Πιστεύετε ότι η δικαιοσύνη είναι τυφλή; Τι λέτε για την κατάληξη τόσων υποθέσεων όπως, των υποκλοπών, των πακιστανών, της SIEMENS, της ζαρντινιέρας, των πράσινων παπουτσιών, του Βατοπεδίου, του Κορκονέα.
Ρ.Ρινάλντι : Όχι δεν είναι τυφλή. Είναι κατά βάση ταξική. Έχει πλήθος δεσμούς και διασυνδέσεις με την εκτελεστική εξουσία (αφού η ηγεσία της διορίζεται από αυτήν και δεν εκλέγεται) έχει διασυνδέσεις και έχει συνάψει παραμηχανισμούς με τον κόσμο του κεφαλαίου (μεγαλοδικηγόρους, νομικούς συμβούλους εταιρειών κλπ). Κυρίως όμως στηρίζει και υπηρετεί ένα δίκαιο που υπερασπίζεται την ελευθερία οικονομικής εκμετάλλευσης και προστατεύει τους εργοδότες και τον κόσμο των επιχειρηματιών. Δεν είναι άστοχες ενέργειες ούτε χωρίς διασύνδεση: από τη μια οι δικαστικοί πχ να παίρνουν μεγάλες αυξήσεις στις αποδοχές τους και οι ίδιοι να βγάζουν σε χρόνο dt παράνομες και καταχρηστικές όλες τις απεργίες. Σε όλες τις υποθέσεις που αναφέρει η ερώτηση η δικαιοσύνη κάνει τα στραβά μάτια προς μια κατεύθυνση. Και αυτό είναι μια πρόκληση που ο κόσμος το αντιλαμβάνεται αμέσως.

Για το “Μακεδονικό”

Έφηβος : Θα μου πείτε μια πολύ σύντομη γνώμη σας για το «Μακεδονικό»;
Ρ.Ρινάλντι : Η ερώτηση είναι πολλή γενική. Το «Μακεδονικό» υπάρχει σαν ζήτημα άνω από έναν αιώνα και κάθε φορά είχε διαφορετικό περιεχόμενο, διαφορετικούς πρωταγωνιστές και παίκτες. Η Μακεδονία είναι ένας γεωγραφικός όρος, είναι μια περιοχή που σήμερα καλύπτεται από 3-4 χώρες που διαμορφώθηκαν στις αρχές του 20 αιώνα μετά τους βαλκανικούς πολέμους και την διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τότε όμως επήλθε η πρώτη «βαλκανοποίηση» δηλαδή η συγκρότηση εθνικών κρατών με τέτοιο τρόπο που σε κάθε μία χώρα κληροδοτήθηκαν πολλά εθνικά και μειονοτικά προβλήματα που εύκολα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν οι τότε μεγάλες δυνάμεις που κινούσαν νήματα ή ήταν άμεσα παρούσες στις διάφορες βαλκανικές περιοχές. Το εθνολογικό πάζλ που υπήρχε στην περιοχή αυτή άρχισε να «λύνεται» με την ανταλλαγή πληθυσμών και με διάφορες συμφωνίες μέχρι το 1922 και από τότε μέχρι το 1989 υπήρξε μια κάποια σχετική σταθερότητα όσον αφορά σύνορα, πληθυσμούς. Φυσικά οι εθνότητες, οι μειονότητες, οι λαότητες όπου κι αν βρίσκονταν χρησιμοποιήθηκαν από τους ντόπιους αστισμούς ή τις ξένες δυνάμεις για το πέρασμα πολιτικών και σαν μοχλός προώθησης συμφερόντων. Έτσι το «μακεδονικό ζήτημα» ήταν διαφορετικό σαν εκφώνηση και σαν πραχτικό ζήτημα στις αρχές του μεσοπολέμου και κόστισε αρκετά στο κομμουνιστικό κίνημα της Ελλάδας. Στα χρόνια της δεκαετίας του 40-50 ξανά υπήρξε το θέμα, αλλά τώρα είχαμε μια διαφορετική εμπλοκή και των γειτονιών χωρών, της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο που έρχονταν σε ρήξη με την ΕΣΣΔ και προσέγγιζε τον δυτικό κόσμο και της Βουλγαρίας που ιστορικά πρόβαλλε αξιώσεις στο «μακεδονικό ζήτημα». Έτσι «λύσεις» που δόθηκαν και από αυτήν την πλευρά περιπλοκοποίησαν το πρόβλημα και δημιούργησαν δεδομένα. Πχ ο Τίτο δημιουργεί την Μακεδονία (του Βαρδάρη) σαν μια αυτόνομη δημοκρατία μέσα στα πλαίσια της γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας χωρίς να συναντήσει τότε αντιδράσεις από την ελληνική πολιτική. Τα πράγματα αλλάζουν μετά το 1989. Το κενό που δημιουργήθηκε στα Βαλκάνια από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και των βαλκανικών καθεστώτων καλύφθηκε κυρίως από τους αμερικάνους (που ποτέ δεν είχαν παρουσία στο χώρο αυτό) και τους γερμανούς. Διάφορα νεο-αστικά στοιχεία από τις υπό διάλυση και αναμόρφωση χώρες καβάλησαν το άλογο του εθνικισμού και ορισμένοι υιοθετήθηκαν άμεσα από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Το ίδιο έγινε και με τις χώρες του δυτικού στρατοπέδου (Ελλάδα – Τουρκία). Επομένως το σύγχρονο «μακεδονικό ζήτημα» είναι προϊόν της νέας βαλκανοποίησης που έχει σαν πρότυπο την δημιουργία προτεκτοράτων και την άμεση ανάμιξη – παρουσία των προστάτιδων δυνάμεών τους. Η ενίσχυση του αλβανικού εθνικισμού μοιάζει να τιθασεύεται μέχρι τώρα αλλά κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει στο προσεχές μέλλον (αφού είναι 40% του πληθυσμού της ΦΥΡΟΜ) και η Βουλγαρία θεωρεί πως μεγάλο μέρος του πληθυσμού της ΦΥΡΟΜ σαν βουλγαρικό. Οι προσπάθειες που κάνουν οι κυβερνώντες της ΦΥΡΟΜ (ένα μίγμα γκόλντεν μπόυς και εθνικιστών παλαιάς κοπής) με βουτιές σε ανιστόρητες θεωρίες για την Μακεδονία, τον Αλέξανδρο και άλλα τέτοια είναι κατανοητές και εξηγήσιμες, όπως είναι μέσα στους σχεδιασμούς η προπαγάνδα για Μακεδονία μέχρι το Αιγαίο και άλλα τέτοια. Από την άλλη δεν μπορεί να είναι αποδεκτή η πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης που έχει μια υπεροπτική πολιτική οικονομικής προσάρτησης, ανωτερότητας φυλετικής και άλλα εθνικιστικά που έχουν προβληθεί, την ίδια στιγμή που απέναντι στις αμερικάνικες και ευρωπαϊκές μεθοδεύσεις τηρεί μια ραγιάδικη στάση.
Το πραγματικό ερώτημα είναι μέσα σε ποιο πλαίσιο θέλουν να συνυπάρξουν και να ζήσουν οι βαλκανικοί λαοί; Μια πολύ γενική απάντηση –από προοδευτική πλευρά- είναι να ζήσουν ειρηνικά, ισότιμα, με αμοιβαίο όφελος, χωρίς ξένες παρεμβάσεις, χωρίς ξένες βάσεις, χωρίς παρουσία στρατού μιας βαλκανικής χώρας σε μια άλλη, χωρίς νεοφιλελευθερισμό, χωρίς εθνικιστικό δηλητήριο και αλυτρωτισμούς. Μια τέτοια προοπτική πρέπει να κτίζεται από σήμερα και σε αντίθεση με τις ιμπεριαλιστικές και τις αστικές δυνάμεις.
Και μετά από αυτά μου παραμένει η απορία αν έχω απαντήσει στην ερώτηση.

Για την ΚΟΕ

Έφηβος : Πείτε μου, λίγα λόγια για την ΚΟΕ.
Ρ.Ρινάλντι : Η ΚΟΕ ιδρύθηκε το 2003 και αποτέλεσε κατάληξη προσπαθειών που έκανε η πολιτική ομάδα Α/συνέχεια. Ο τίτλος είναι λιτός και εκφράζει αυτό που είμαστε. Θεωρούμε τον Κομμουνισμό σαν την πιο πλούσια κοσμοθεωρία, πιστεύουμε ότι χωρίς Οργάνωση δεν μπορούμε να πετύχουμε πολλά πράγματα και η Ελλάδα είναι ο χώρος δράσης μας και ύπαρξής μας.
Προσπαθούμε να οριστούμε με βάση τις σύγχρονες αντιθέσεις, μας ενδιαφέρει κυρίως το παρόν και το μέλλον και δεν ιδρύσαμε μια κομμουνιστική οργάνωση από νοσταλγία ενός ορισμένου παρελθόντος. Η νοσταλγία δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανάγκη συγκεκριμένης ανάλυσης της συγκεκριμένης κατάστασης.
Δεν ακολουθούμε συνταγές και προδιαγραφές που έχουν άλλοι πολιτικοί φορείς. Προσπαθούμε να μαθαίνουμε από όλους και από διαφορετικές εμπειρίες δηλαδή και άλλων χώρων. Δεν φοβόμαστε να έρθουμε σε επαφή με άλλες οργανώσεις και καταστάσεις αι να δοκιμάσουμε τις ιδέες μας και τις προτάσεις μας. Επομένως τα βασικά χαρακτηριστικά της ΚΟΕ είναι: η αγωνιστικότητα, η συλλογικότητα, η δημοκρατικότητα. Είμαστε σε ρήξη με τον δογματισμό που φοβάται το καινούργιο και ταμπουρώνεται σε τσιτάτα και γενικές αλήθειες, και είμαστε σε ρήξη με τον σεχταρισμό. Με μια έννοια θεωρούμε σήμερα το στοιχείο της ενότητας μια βασική απαίτηση της μαζικής γραμμής, γιατί είναι πόθος και ανάγκη να οριστούμε σαν αντίπαλοι και να έχουμε επιτυχίες και νίκες.
Οι επιλογές που έκανε η ΚΟΕ πχ συμμετοχή στο αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα και στο Φόρουμ, η επιλογή να ενταχθεί στον ΣΥΡΙΖΑ καθώς και η ανεξάρτητη παρουσία σε κοινωνικούς χώρους και στην κεντρική πολιτική σκηνή (λέσχες σε πολλές πόλεις, εφημερίδα Αριστερά! site http://www.koel.gr/ και πολλά blogs klp), οι πρωτοβουλίες που παίρνει όπως το φεστιβάλ Resistance κάθε καλοκαίρι (φέτος στις 26-27-28 Ιουνίου στην Γεωπονική Σχολή) την έχουν καταστήσει μια σοβαρή και υπολογίσιμη δύναμη στην ελληνική Αριστερά. Αυτή η ανοδική πορεία είναι αποτέλεσμα κυρίως της πολιτικής γραμμής που έχουμε και της ακούραστης δουλειάς των μελών και φίλων μας.

 

 

 

Για τον ΣΥΡΙΖΑ

Έφηβος : Πιστεύετε  ότι το πείραμα του ΣΥΡΙΖΑ θα πετύχει; Τι θα ήταν για εσάς “επιτυχία” για το ΣΥΡΙΖΑ;
Ρ.Ρινάλντι : Η κοινωνική γείωση και οι δεσμοί με τους εργαζόμενους και την νεολαία. Το άνοιγμα μετώπων αντίστασης σε όλους τους χώρους και η ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλίες που να συσπειρώνουν κόσμο και να αναδεικνύουν την αριστερά σε βασική πρωταγωνιστική δύναμη. Το πείραμα αυτό μπορεί να πετύχει. Αλλά ας δούμε το ζήτημα και αλλιώς: Ακόμα κι αν για κάποιο λόγο –υποθετικά έστω- ο ΣΥΡΙΖΑ τερμάτιζε την ύπαρξή του, πάλι ο απολογισμός του μέχρι τώρα θα ήταν θετικός. Κατέδειξε δυνατότητες και ανάγκες. Έβαλε σε κίνηση κόσμο, αναπτέρωσε ελπίδες και προσδοκίες. Έδειξε και για την αριστερά του μέλλοντος πως αν δεν έχει ορισμένα χαρακτηριστικά δεν μπορεί να υπάρξει. Τέτοια είναι ο ριζοσπαστισμός, η ενότητα, η πολυφωνία, ο δημοκρατισμός, η κινηματική λογική. Σε κάθε πράγμα, ακόμα και στον ΣΥΡΙΖΑ συνυπάρχει το παλιό και το καινούργιο και αντιπαλεύουν. Αυτό δεν είναι κακό αλλά αντίθετα προωθητικό (άλλωστε δεν υπάρχουν καθαρά πράγματα, πράγματα που έχουν μία μόνο πλευρά). Αυτή η διαπάλη παλιού και καινούργιου καθορίζει την μορφή αλλά και το περιεχόμενο, την εμβέλεια και τις επιτυχίες του ΣΥΡΙΖΑ, την δυναμική του. Πρέπει να βαθύνουν τα αντικαπιταλιστικά αντισυστημικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να πάψει να είναι μια μεγάλη παράταξη που φιλοδοξεί να εκφράσει ένα σημαντικό τμήμα του ελληνικού λαού. Αν μείνουμε σε έναν τέτοιο τρόπο ανάλυσης και εξήγησης πολλά από αυτά που μοιάζουν με γρίφους περί τον ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να ερμηνευθούν άρα και να καλυτερέψουν ή να καταπολεμηθούν. Η οντότητα ΣΥΡΙΖΑ προσθέτει πλούτο με τα θετικά και τα αρνητικά του στην αριστερά που έχουμε ανάγκη. Η ίδια η ύπαρξή του δείχνει ότι είναι δυνατό να υπάρχει στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 21 αιώνα μια σύγχρονη αριστερά στην χώρα μας.

 

Έφηβος :  Ευχαριστώ που λίγες μέρες πριν την Κυριακή των εκλογών βρήκατε χρόνο για αυτήν την ομολογουμένως πλούσια συνέντευξη.
Ρ.Ρινάλντι : Πριν κλείσουμε θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για την δυνατότητα που μου δίνεις να πάρω μέρος σε μια τέτοια συνέντευξη – συζήτηση. Είναι η πρώτη φορά που δίνω μια συνέντευξη στο διαδίκτυο και ειδικά σε νέους ανθρώπους και έτσι γνωρίζω και μαθαίνω και εγώ για νέες δυνατότητες και νέες μορφές επικοινωνίας.

 ~~~

(*1) …Τι τους ένοιαζε τους Ισπανούς ιδιοκτήτες φυτειών στην Κούβα όταν καίγανε τα δάση στους γκρεμούς και με τη στάχτη τους εξασφάλιζαν λίπασμα αρκετό για μια γενιά εξαιρετικά αποδοτικά καφεόδεντρα – τι τους ένοιαζε ότι κατοπινά οι τροπικές καταρρακτώδεις βροχές θα κατέβαζαν το ανυπεράσπιστο τώρα χώμα και θα άφηναν πίσω τους μόνο γυμνά βράχια;… Φ. Ένγκελς “Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου” 1876.